پارادایم مقاومت و بیداری اسلامی در پرتو تحولات شمال آفریقا و خاورمیانه

منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا در یکی دو سال گذشته عرصه تحولات سیاسی و اجتماعی قابل توجهی شده است که پایه های ساختار سیاسی و فضای فرهنگی، آنها را به شدت دگرگون کرده است. عنوان بیداری اسلامی کلیدواژه مناسبی برای این دگرگونی بوده است. در همین راستا مفروضه نگارندگان مقاله آن است که از منظر گفتمان انقلاب اسلامی سال 1357 شمسی، زمینه های فکری جنبش بیداری اسلامی در پیوندهای معنایی با انقلاب اسلامی ایران معناپیدامی کند. انقلاب اسلامی مهم ترین حلقه از حلقات جنبش های اسلامی معاصر و به مثابه پارادایمی جدید در چالش با نظام بین الملل از آغاز دهه هشتاد سده بیستم مطرح شده است. ازاین رو، در نوشتار حاضر نویسندگان نشان خواهندداد که چگونه و تحت چه شرایطی هم زمان با وقوع انقلاب اسلامی در عرصه عمل، دو مؤلفه مهم دیگر در عرصه نظریه پردازی به شکل گیری پارادایم مقاومت مدد رساندند. یکی از این دو انتشار کتاب اثرگذار و سرنوشت ساز «شرق شناسی» (1979) ادوارد سعید به طور تقریبی هم زمان با انقلاب اسلامی و دیگری در عرصه نظریه انتقادی کتاب دوران ساز «موقعیت پست مدرن» (1979) از فیلسوف معروف فرانسوی ژان فرانسوا لیوتار بود. مقاله حاضر در دو بخش به تشریح فرضیه خود می پردازد. در بخش نخست چگونگی شکل گیری پارادایم مقاومت بررسی می شود و در بخش دوم ضمن اشاره به پیوندهای پارادایم مذکور، نوع اثرگذاری آن بر تحولات اخیر نشان داده خواهدشد. چارچوب نظری مقاله پارادایم کوهن بوده و روش آن توصیفی- تحلیلی است.